Тамырлы кәбән

– Йәйҙең эҫе бер мәлендә атай ҡарт менән бесән сабабыҙ. Ул йыуан итеп төрөлгән махоркаһын ҡырын ҡабып ала ла, бер туҡтамай яландың осона тиклем оҙон бакуйҙарын һалып, салғыһын һелтәй ҙә һелтәй...

Яландың уртаһында ботаҡтарын йәйелдереп, матур үләнле урында бесәнгә кибергә бирмәй, бер уҫаҡ үҫә ине. Бесән осоро еткән һайын ҡарт һуҡ бармағын өҫкә күтәрә лә, ағасҡа күрһәтеп: «Эх, мин һинең башыңа етәм, бесәнгә кибергә лә бирмәй ҡаплап ултыраһың, бит,» – тип шелтәләй ине.

Бесәнде аҙағына тиклем эшләшергә тура килмәне, сөнки уҫаҡ тирәһендә кибеп өлгөрмәгән бакуйҙар әле дымлыраҡ ине. Шуға күрә, ваҡыт наҡыҫ булыу сәбәпле, атайҙы бер үҙен ҡалдырғаным өсөн үкенә-үкенә мин Өфөгә уҡырға сығып киттем. Ҡар яуғас та, ҡыш етеүгә ҡайтып китергә тура килде. Өйгә ҡайтып керҙем дә, өҫтө һалып-нитеп тормай, түргә уҙҙым. Атай ҡарт өйҙә икән, самауыр артында сәйен һемереп ултыра. Ишаралап, мине лә ҡушылырға саҡырҙы. Мин баш һелкеп, ризалығымды белдерҙем дә: «Атай, йә, бесәнеңде алып ҡайтттыңмы?,» – тип һорай һалдым.

– Һы, алып ҡайтмай ни, ана сығып ҡара, лапаҫ артында ултыра, Данис ағайың килтереп бирҙе.

Мин тышҡа сығып, баҡсаның эсендә ултырған кәбәндең эргәһенә килдем. Хуш еҫле, йәм-йәшел бесән күңелле йәйге мәлде иҫкә төшөрҙө. Бөртөгө лә боҙолмаған икән дәһә, ҡайҙа Данис ағайымды күреп ризалайым әле, тип уның өйөнә табан ыңғайланым.

Хужа өйҙә ине. Ул кәбәндең тарихын һөйләп, көлдөрөп тә алды мине.

– Атау ағай миңә ашамлығын, тәмәкеһен биреп, яландағы бесәнен алып ҡайтырға ҡушҡайны. Киттем трактор менән уның бесәнлегенә. Килеп еткәс, кәбәнде трос менән уратып алдым да, әкрен генә тарта башланым. Бәй, ни күҙем менән күрәйем кәбән урынынан ҡуҙғалып та ҡарамай?! Тарта биргәйнем – шул килеш кенә йығылды ла ҡуйҙы. Бына һиңә, мә! Ни эшләргә, Атау бабай иманымды өшкөрә бит хәҙер, мәйтәм. Тросты бушатайым әле, тип, тракторҙы артҡа сиктерә башланым. Шул саҡ кәбәнем кире килеп тормаһынмы, малай!

Был ни ғәләмәт, күҙгә күренә түгелме?! Туҡтале, тағы тартып ҡарайым әле. Икенсе тапҡыр йәнә ҡуҙғалыуым булды, кәбән тағы һуҙылып төшөп ятты. Артҡа сиктем – кәбән тороп ултырҙы. Шулай бер нисә тапҡыр ҡабатлай торғас, ни булһа ла булыр, тинем дә, тракторҙы әкрен тиҙлеккә ҡуйып тарта башланым. Ниндәйҙер шағыр-шоғор гөрһөлдәгән тауыш сығарып кәбән тамырынан аҡтарылып килеп сыҡты. Баҡтиһәң, ҡарт уҫаҡтың, ботаҡтарын сапҡыслап ташлаған да, өҫтөнә кәбән ҡойған икән. Бына шулай итеп алып ҡайттым мин Атау ҡарттың тамырлы кәбәнен.